KETIKA disepakati bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan, kita sebenarnya melihat bahawa bahasa Melayu berpotensi menyatukan rakyat Malaysia yang terdiri daripada pelbagai suku kaum. Bahasa Melayu merupakan lingua franca yang paling luas difahami. Walaupun pemilihannya sebagai bahasa kebangsaan telah menimbulkan rasa tidak puas hati dalam kalangan kaum yang lain, namun pengangkatan status bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan, yang dalam kedudukannya itu turut berperanan sebagai alat perpaduan kaum, ternyata merupakan langkah yang tepat. Setelah setengah abad negara kita merdeka, bahasa Melayu telah dapat memainkan peranannya sebagai alat perpaduan kaum. Meskipun terdapat pelbagai faktor yang turut mengukuhkan perpaduan kaum, peranan bahasa sebagai alat perpaduan kaum tidak boleh dinafikan. Penggunaan bahasa yang berbeza yang tidak difahami sudah pasti menghalang berlangsungnya komunikasi. Ingatan supaya ‘berhati-hati’ yang diucapkan oleh seseorang daripada suku kaum Kadazandusun dalam bahasanya, ‘ingaton no’, atau daripada suku kaum Bajau Sama dalam bahasanya ‘palap-palap’, atau daripada suku kaum Iranun dalam bahasanya, ‘pia pia kanu’, atau daripada suku kaum Bisaya dalam bahasanya, ‘bonor-bonor’, atau daripada suku kaum Sungai dalam bahasanya, ‘aag-atago’, atau daripada suku kaum Murut dalam bahasanya, ilalain’ sudah pastilah tidak difahami oleh seseorang daripada kaum Melayu. Tetapi, dengan adanya bahasa kebangsaan, suatu kaum dapat berhubungan dengan suatu kaum yang lain sehingga tidak menimbulkan salah faham.
Peranan penting yang dimainkan bahasa kebangsaan untuk memantapkan perpaduan kaum dapat dilihat selepas berlakunya peristiwa hitam 13 Mei 1969. Pelbagai aliran pendidikan yang ditinggalkan oleh penjajah Inggeris dikatakan telah menjadi salah satu penyebab utama kerenggangan hubungan antara kaum yang akhirnya meledakkan pertumpahan darah antara kaum itu. Salah satu langkah yang diambil untuk menyelesaikan masalah perkauman yang melanda lantaran wujudnya perpecahan kaum hasil daripada kepelbagaian aliran pendidikan ialah menegaskan penggunaan bahasa Melayu dalam sistem pendidikan kebangsaan. Penggunaan bahasa itu, sesuai dengan kedudukannya sebagai bahasa kebangsaan, diyakini dapat memberikan kefahaman dan memupuk rasa kebersamaan sambil dapat menghindarkan rasa curiga antara satu sama lain kerana mereka dapat berinteraksi dengan menggunakan satu bahasa.
Namun, keyakinan penuh tentang keberhasilan bahasa kebangsaan dalam memupuk dan menyuburkan perpaduan kaum selama ini tampaknya mula goyah sehingga bahasa itu ‘dicampak’ atas alasan membangunkan bangsa. Kecenderungan yang kian mengecilkan peranan bahasa kebangsaan ini didapati makin bermunculan. Penggunaan bahasa asing yang makin berleluasa dan penggunaan bahasa rojak yang kian menggejala dalam kalangan anggota masyarakat memberikan kesan yang tidak sedikit kepada bahasa kebangsaan. Kecenderungan sedemikian akan mengakibatkan bahasa kebangsaan kehilangan peranannya sebagai bahasa perpaduan bangsa. Oleh sebab itu, mengetahui sejarah perkembangan bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan dan memahami kepentingan meletakkan bahasa itu di kedudukan yang sewajarnya penting agar usaha dan semangat yang bergelora untuk menguasai bahasa asing tidak sampai mengikis keyakinan terhadap peranan besar yang dimainkan oleh bahasa itu sendiri. Perperpaduan kaum selama ini akan terancam apabila masyarakat mula mengetepikan bahasa tersebut.
Sebagai sebuah negara yang didiami oleh pelbagai kaum, peranan bahasa kebangsaan sebagai bahasa perpaduan perlu diberi perhatian yang lebih serius. Penggunaan bahasa kebangsaan sebagai bahasa bersama membolehkan setiap anggota masyarakat berkomunikasi antara satu sama lain tanpa mengalami kesulitan. Walaupun bahasa Melayu bagi sebilangan anggota masyarakat di negara ini merupakan bahasa kedua, namun mereka telah dapat menggunakan bahasa itu dalam pelbagai kegiatan komunikasi. Hal ini demikian kerana kemampuan berbahasa kebangsaan sebagai alat komunikasi menjadi tuntutan utama bagi setiap anggota masyarakat untuk berhubungan antara satu sama lain, terutama dengan seseorang daripada kaum yang lain. Oleh itu, penggunaan kata ‘petang’, misalnya, bukan sahaja difahami oleh orang Melayu, tetapi juga seluruh anggota masyarakat, walaupun suku kaum Kadazandusun menggunakan kata ‘doungadau’, suku kaum Bajau Sama menggunakan kata ‘kemuap’, suku kaum Iranun menggunakan kata ‘gkagabi’, suku kaum Bisaya menggunakan kata ‘sodopon’, suku kaum Sungai menggunakan kata ‘awi-awi’, dan suku kaum Murut menggunakan kata ‘amai’. Begitu juga kata ‘duduk’ dalam bahasa kebangsaan dapat difahami seluruh anggota masyarakat walaupun dalam bahasa Kadazandusun mempunyai kata ‘miikau’, bahasa Bajau Sama mempunyai kata ‘nengkoo’, bahasa Iranun mempunyai kata ‘untud’, bahasa Bisaya mempunyai kata ‘paruka’, bahasa Sungai mempunyai kata ‘meogom’, dan bahasa Murut mempunyai kata ‘turung’.
Oleh sebab itu, usaha yang berterusan perlu dilakukan untuk menyuburkan semangat perpaduan dalam diri setiap anggota masyarakat melalui penggunaan bahasa kebangsaan. Dari semasa ke semasa, pelbagai kegiatan diadakan untuk meningkatkan kesedaran dan keyakinan masyarakat tentang bahasa kebangsaan sebagai bahasa perpaduan kita. Penggunaannya akan memperkukuh perpaduan kaum, sebaliknya peminggiran bahasa kebangsaan dalam kegiatan bahasa akan menyebabkan kemantapan perpaduan kaum akan berkurang. Dengan usaha-usaha itu, bahasa kebangsaaan diharapkan akan sentiasa menjadi alat perpaduan bangsa kita.
No comments:
Post a Comment